Luc Cielen Lukemieke Ward de Beer De Wingerd Rinkrank Contact Links

      

 LUC CIELEN

 

 

  Pedagogie    Lesvoorbereidingen     Leren lezen     Leren schrijven    Gedichten     Toneelstukken

  Schoolfeesten    Heiligenlegenden     Sterrenbeelden     Muziek     Lezingen    Info-Cielen   

 

 

 

Sterrenbeelden

 

LACERTA

 


 

Nederlands          Hagedis

Latijn                   Lacerta

Frans                   Lézard

Engels                  Lizard

Duits                    Eidechse

 


 

Het is een circumpolair sterrenbeeld, te vinden in de onmiddellijke omgeving van Cassiopeia, Cepheus en de Zwaan. Het strekt zich uit van het hoofd van Cepheus, dicht bij de Poolster, tot aan de voet van Pegasus.

 

Het sterrenbeeld Hagedis is een creatie van de Poolse astronoom Hevelius, ook bekend als Hoevelke of Hewel, die leefde van 1611 tot 1687. In diens werk 'Firmamentum Sobiescianum' van 1687 staat voor het eerst dit sterrenbeeld afgebeeld.

 

Waarom heet dit sterrenbeeld Hagedis?

 

Dat was zuiver om een praktische reden. Er was niet voldoende plaats meer tussen Zwaan en Cassiopeia en Pegasus om een groter dier te kiezen. Toch is dit beeld niet zo slecht gekozen. Het stelt - in de beschrijving van Hevelius - een gluiperig schepsel voor met een gekrulde staart, aan de kop van de processie van de offeranden aan Urania.

Dat het een gluiperig schepsel moest zijn, zal wel aan de godin gelegen hebben, want in de toenmalige christelijke wereld was al wat niet christelijk was slecht, boosaardig en dus ook gluiperig. Men mocht die oude goden en godinnen immers niet te veel eer betuigen.

Toch wilde Hevelius net wél hulde brengen aan Urania, want zij is de muze van de sterrenkunde, en wordt meestal afgebeeld met een hemelglobe in de hand. Ze wordt ook vereenzelvigd met de godin Aphrodite, die bij de Feniciërs en Assyriërs Astarte of Ishtar heette. Bij de Romeinen werd ze Venus genoemd.

 

John Flamsteed (1646-1719) beeldt dit sterrenbeeld af als een windhond, maar die benaming en afbeelding was geen succes. Het bleef een hagedis.

 

Hevelius had zelf ook nog een andere naam bedacht: Stellio. Dat is de benaming voor een watersalamander met stervormige vlekken op de rug.

 

Hevelius was niet de eerste die de sterren van dit beeld een naam gaf. De Franse astronoom Augustin Royer zag in deze sterrengroep de hand van Lodewijk XIV met daarin een scepter. Hij noemde het beeld: 'Scepter en Hand der Gerechtigheid'. Dat inspireerde dan weer de Duitse astronoom Bode (1747-1826) om er 'Frederici Honores' van te maken, een sterrenbeeld ter ere van Frederik de Grote.

Hoe plechtig en indrukwekkend het ook was, koning noch keizer hielden stand aan het firmament; de eenvoudige hagedis won het pleit en staat er nu nog, algemeen aanvaard.

 

 


De sterren van Lacerta

 

Er zijn geen heldere sterren in dit sterrenbeeld

 


 

Dit sterrenbeeld wordt niet bespoken in de lessen astronomie in de lagere school

 


 

De namen van de sterren in de belangrijkste sterrenbeelden

Een beknopt overzicht van de sterrenbeelden die in de lessen astronomie aan bod komen

 

 

 

cielen.eu 10-08-2007