Maandag 22 juni 2009
Organische gesteenten: gesteenten die voortkomen van levende wezens.
Amber of barnsteen
is versteend hars van naaldbomen.
insecten (bijvoorbeeld muggen) die in het kleverige hars waren vastgeraakt,
zijn mee versteend.
De Griekse naam voor barnsteen is ELEKTRON. Daarvan komt ons woord
elektriciteit.
Teken een stuk amber (barnsteen) met een insect erin.
Afbeelding: barnsteen met insect
Versteend hout:
Boomstammen en takken die door aarde bedolven zijn worden gekristalliseerd.
In de natuur kan het miljoenen jaren duren voor een boom versteend is.
Teken een stuk versteend hout.
Git : versteend hout van de Araucariaboom (variant van de apenverdrietboom)
is egaal zwart, soms met enige vorm van houtstructuur erin).
het woord gitzwart is afgeleid van deze steen
werd veel gebruikt voor versiering van kleding (en halskettingen enz) op
begrafenissen
voor het maken van paternosterbolletjes.
Turf
ontstaat in moerassen uit veenmos en plantenresten.
In de vorige eeuw werd er turf uitgegraven op (o.a.)de Kalmthoutse heide.
In de Hoge Venen kan je nog steeds turf vinden.
Turf werd vroeger gebruikt om de huizen te verwarmen.
Nu wordt het vooral gebruikt in de tuinbouw.
Houtskool:
Vers hout wordt heel langzaam verbrand in een meiler (kolenbranderij).
Houtskool wordt nu gebruikt om te barbecueën en te tekenen.
Maak een tekening met houtskool
Afbeelding: houtskooltekening olijfboom met Fins berkenhoutskool
Afbeelding: houtskooltekening landschap met wilgenhoutskool
Steenkool
ontstaat uit plantenresten die miljoenen jaren geleden door de aardkorst zijn bedekt.
Het waren vooral varens en paardenstaarten die tot steenkool zijn omgevormd.
Soms zie je op een stuk steenkool nog de afdrukken van die varens of
paardenstaarten.
Teken een stuk steenkool met een fossiel van een varen.
Afbeelding: steenkool met een varenfossiel
Grafiet:
Dit is koolstof. Het is een van de zachtste mineralen.
Grafiet wordt gebruikt als smeermiddel
De koolborstels in elektromotoren zijn van grafiet gemaakt.
Grafiet wordt gemengd met klei om potloden te maken.
Veel grafiet en weinig klei geeft een zacht potlood (B),
Weinig grafiet en veel klei geeft een hard potlood (H).
Teken 3 bomen: 1 met een zacht potlood (B),
1 met een HB-potlood
en een met een H-potlood.
Afbeelding: portret getekend met een 2H-potlood
Afbeelding: portret getekend met een HB-potlood
Afbeelding: portret getekend met een 6B-potlood
Afbeelding: doos potloden van 6B tot 4H
Petroleum
= aardolie. Petroleum betekent 'steenolie'
aardolie is ontstaan uit plantenresten die miljoenen jaren geleden
in de aardkorst zijn vergaan.
aardgas ontstaat op dezelfde manier als aardolie, maar op een plaats
waar de temperatuur in de aardkorst hoger is dan bij aardolie.
Aardolie wordt gebruikt voor:
petroleum, benzine, diesel, mazout, kerosine voor verwarming en vervoer.
in de chemische industrie. Bijvoorbeeld voor het maken van kunststoffen
(plastic)
asfalt voor wegen en daken
Maak een lijst van benzinemerken
Hoeveel kost een liter benzine? De datum en de prijs noteren.
Hoeveel kost een liter diesel? Datum en prijs
Diamant:
Ontstaat onder hoge druk uit koolstof.
Het is het hardste mineraal in de natuur.
de naam diamant komt van het Oudgriekse adamas. Dat betekent: onverslaanbaar.
Het gewicht van diamant wordt uitgedrukt in karaat. 5 karaat = 1 gram.
Beschrijf de diamanten die je in de klas ziet (tekenen hoeft niet).
Parels:
Ontstaan in de schelp van oesters. Als een kleine onzuiverheid in de schelp komt,
bedekt de oester die met paarlemoer.
Parels worden alleen als sieraad gebruikt.
Afbeelding: Johannes Vermeer: Het meisje met de parel
Afbeelding: parelsnoer van natuurparels
Afbeelding: parelsnoer van zoetwaterparels
Ivoor
is afkomstig van de slagtanden van olifanten en nijlpaarden of van walrussen
en narwallen.
Het wordt vooral gebruikt om kunstvoorwerpen te maken.
Teken een olifant, een nijlpaard, een walrus en een narwal.
Teken een eenhoorn.
Been
is afkomstig van botten van mensen en dieren.
Het werd vroeger voor allerhande gereedschappen gebruikt.
Nu wordt het nog gebruikt voor siervoorwerpen of pianotoetsen.
Beendermeel wordt gebruikt als meststof in de tuinbouw.
Afbeelding: pillendoos in been
