Is Rinkrank een steinerschool?
Neen, maar:
Rinkrank heeft van bij de oprichting gekozen voor het leerplan van de Vlaamse Steinerscholen en voor de eindtermen die gelden voor de steinerscholen. Daarom is Rinkrank echter nog geen steinerschool. Waarom? Omdat Rinkrank in geen enkel opzicht de filosofie van Steiner (antroposofie) als uitgangspunt neemt van het pedagogisch werk.
Waarom dan wel de keuze voor steinerleerplan en -eindtermen? Omdat die het meest aansloten bij de pedagogische inzichten van de oprichters van de school, en bovendien de meeste mogelijkheden boden om de eigen werkwijze te realiseren.
Wat het leerplan betreft was die keuze vrij vanzelfsprekend omdat de steinerscholen de enige scholen zijn die voldoende aandacht schenken aan het kunstzinnige.
Wat de eindtermen betreft: deze hadden even goed de reguliere eindtermen kunnen zijn, want zo veel verschillen die niet van de eindtermen die de steinerscholen hanteren. Maar aangezien ikzelf, in opdracht van de Federatie van de Steinerscholen in Vlaanderen, de eindtermen reeds eerder vanuit de steinerpedagogie grondig had doorgelicht en een selectie had gemaakt van eindtermen die aanvaardbaar waren voor deze pedagogie, was het vanzelfsprekend dat er gekozen werd voor de eindtermen van de steinerscholen.
Er wordt wel eens beweerd dat Luc Cielen de pedagogische richting van Rinkrank heeft bepaald door het samenvoegen van elementen uit diverse methoden en pedagogische strekkingen. Is dat zo?
Ik had ruime ervaring met het werken in het reguliere onderwijs en vooral in de steinerschool. Daarnaast had ik ook heel wat ervaring opgedaan door les te geven in de jeugdmuziekscholen Hans Dirken en Adriaen Willaert. De belangrijkste elementen voor Rinkrank kwamen uit mijn ervaring met de in 1983 door mij gestichte school De Wingerd in Brasschaat. Uit die ervaringen werd geput om Rinkrank gestalte te geven.
Pas in een latere fase - toen ik op pensioen was - heb ik onderzocht welke elementen van Rinkrank terug te vinden waren in andere alternatieve vormen van onderwijs. Dit gebeurde ter gelegenheid van een lezing over Rinkrank als methodeschool in 2005.
In de kleuterklassen, en ook in de lagere school worden er regelmatig spreuken gezegd door de kinderen. Dat wijst toch op een relatie tot de antroposofie, dus ook tot de steinerscholen. Klopt dat?
De spreuken die in Rinkrank gebruikt worden zijn teksten die gekozen zijn om hun klank en om de ritmische waarde. De inhoud van die spreuken is bijkomstig, maar wel belangrijk in die zin dat de tekst een hoog waarheidsgehalte moet hebben naast een poëtische kracht. Het is niet de bedoeling dat de kinderen die spreuken zeggen omwille van hun inhoud, maar omwille van klank, ritme en vooral adem. Een spreuk dient om de adem in het juiste ritme te brengen, waardoor de kinderen in de juiste gesteldheid komen om aan het werk te gaan of om tot rust te komen of om stilte te bereiken.
Het is dus niet de bedoeling dat de kinderen éérst stil en rustig zijn als de spreuk begint. Neen, de spreuk begint en zorgt ervoor dat de kinderen de nodige rust en stilte bereiken. Een spreuk kan met dezelfde waarde (en in feite nog meer zinvol) vervangen worden door een lied.
Omdat een spreuk dient om de ademstroom in het gepaste ritme te brengen is het absoluut niet zinvol om een spreuk te laten zeggen met de armen of handen gevouwen voor het lichaam. Het is veel beter om de armen los naast het lichaam te laten hangen, zodat er een ontspannen houding kan ontstaan. Het maken van gebaren tijdens het zeggen van een spreuk is wel heel goed.
Luc Cielen