https://www.cielen.eu

 

SOORTENBANK over PADDENSTOELEN

Terug naar https://cielen.eu/vakken/wereldorientatie/schimmelkunde.html#linken

 

Onderstaande tekst komt uit: Soortenbank.nl

http://soortenbank.nl/

 

Wie kent niet de beentjes "hoepla in de lucht" van kabouter Spillebeen, heen en weer wippend op zijn, met een diepe zucht "krak" zeggende zetel, de grote paddenstoel, rood met witte stippen. Niet alleen de Vliegenzwam (Amanita muscaria), maar tal van andere paddenstoelen en zwammen hebben mensen en in het bijzonder schrijvers van kinderliedjes en sprookjes en vertellers van volksverhalen, sagen en legenden over de "kinderen der duisternis" of fungilore tot de verbeelding gesproken.

 

Hun mysterieuze leefwijze en hun kleuren- en vormenrijkdom, geur, smaak en een scala van andere bijzondere eigenschappen hebben ons sinds mensenheugenis gefascineerd en geïntrigeerd.

 

Voordat we met behulp van een microscoop in staat waren om de voortplanting en de groei van paddenstoelen en schimmels in detail te bestuderen en te doorgronden, werd het ontstaan en verschijnen van paddenstoelen vaak in de magische of duivelse sfeer verklaard.

 

De naam paddenstoel (toadstool) is afgeleid van een zetel voor een pad. Padden werden gezien als weerzinwekkende, giftige en enge beesten, ze werden immers niet voor niets in brouwsels van magiërs en in heksenzalf verwerkt. En de huid van een Californische pad scheidt zowaar een zeer krachtige hallucinogene stof af.

 

Zoals uit hun naamgeving vaak blijkt, werden de meestal bovengronds en soms ondergronds (truffels) groeiende vruchtlichamen daarnaast geassocieerd of vereenzelfigd met gebleken of veronderstelde eigenschappen van bestaande en mythologische dieren, met elfjes, nimfen (oreaden, dryaden), trollen en kabouters, met donder, bliksem, duisternis en in het maanlicht of ochtendgloren uitgevoerde rituelen, met spoken, magiërs, heksen, gifmengers, druïden en sjamanen en met duivels, saters en de Dood.

 

In Nederland en de ons omringende landen zijn op dit gebied de volgende verwijzingen te vinden:

 

Padden, slangen, krokodillen en draken

 

- Paddenstoel (toadstool), Otidea bufonia (bufo(nia) = (van een) pad)

 

- Addergebroed, Hypoxylon serpens (serpen(ti)s = slang)

 

- Krokodilritterling (Tricholoma caligatum)

 

- Drakenbloedzwam (Vermiljoengordijnzwam)

 

Associaties met andere dieren, kenmerken en eigenschappen van andere dieren en andere dierennamen

 

- Hondsphallus of Hundsrute (Mutinus caninus) (caninus = van een hond) , Cortinaire des chiens (Cortinarius caninus), Wolfsboleet of Bolet des loupes (Boletus lupinus = van de wolf), Wolfstäubling (Russula torulosa) en Vesse de loup (Lycoperdon = veest of buikwind van een wolf)

 

- Panteramaniet, Amanite panthère of Pantherpilz (Amanita pantherina) (panthera = panter) (428.jpg), Panterchampignon en Panterparasolzwam, de "Panter" (= Vliegenzwam) als (bij)naam voor Jezus, Löwengelber Dachpilz (Pluteus leoninus = (kleur) van een leeuw), Tijgertaaiplaat) en Tigerritterling (Tricholoma pardinum)

 

- Eekhoorntjesbrood

 

- Egelparasolzwam, Egelzwammetje of Igelstäbling (Lycoperdon echinatum) en de Pruikzwam Hericium erinaceus (eri(na)ceus = egel)

 

- Echt hazenoor Otidea leporina (leporina = van hazen), Hazenpootje, Coprin pied de lièvre of Hasenpfote (Coprinus lagopus = hazenpoot), Hasenstäubling (Calvatia utriformis), Hasenröhrling (Gyroporus castaneus) en Eikhaas of Eichhase

 

- Varkensoor

 

- Paardenhaartaailing , Paardenstaartfranjekelkje, Paardenstaartkraagbekertje en Eselsohr

 

- Koeienboleet (Koewachtersboleet) of Kuhröhrling Suillus bovinus (bovinus = koe) , Kuhmaul (Gomphidius glutinosus) en Ossentong of Ochsenzunge (Fistulia hepatica)

 

- Schaapje , Schapepootmycena, Schafchampignon, Pied-de-Mouton , Albatrellus ovinus, Lasiosphaeria ovina (ovinus = schaap) en Ziegenlippe (Boletus subtomentosus)

 

- Hertentruffel of Hirschtrüffel (119.jpg), Hertenzwam (616A.jpg) en Geweizwam (210.jpg)

 

- Muizenstaartzwam of Mäuseschwanzrübling (Baeospora myosura) (534.jpg), Muisgrijze ridderzwam (466.jpg), Muizentandkorstje

 

- Spechtinktzwam (721.jpg), Kippenvelzwam, Hanenkam of Hahnenkamm (378.jpg), Papegaaizwammetje of Hygrophore perroquet (Hygrocybe psittacina) (psittacina = van een papegaai) (519.jpg), Papageitäubling (Russula ionochlora), Goudvinkzwam (640A.jpg), Parelhoenchampignon of Perlhuhnchampignon (684.jpg), Duifrussula en Duifridderzwam (Tricholoma columbetta) (columba = duif)

 

- Inktviszwam of Tintenfischpilz (417.jpg), Oesterzwam (Pleurotus ostreatus = als een oester) (742A.jpg), Koraalzwam en Sponszwam (natuurspons) (377.jpg)

 

- Spinragschijfje (159.jpg) en Vliegenzwam (424A.jpg).

 

Paddenstoelen, en met name de Koraalzwammen, zouden, net als koralen, het gemeenschappelijke skelet zijn van de omhulsels van kleine diertjes, die zich via eitjes, de sporen, zouden voortplanten.

 

Volgens een 16e-eeuwse onderzoeker zouden truffels daar ontstaan, waar een bronstig hert zijn zaad verloren had zien gaan. Verder bestond het idee, dat de groei van truffels door insectensteken in boomwortels werd veroorzaakt, of dat ze een conglomeraat waren van water, opdrogende modder en mineralen, die door blikseminslagen (denk aan de bliksembuis van zandkorrels of silicium) samenklonterden.

 

De ondergrondse knol (sclerotium) van de Franjeporiezwam (Polyporus tuberaster) (352.jpg) zou zich daar ontwikkelen, waar de lynx zijn territorium met urine markeerde.

 

 

Elfjes, nimfen (oreaden, dryaden) en kabouters

 

Elfenbankje (318.jpg), Elfenschermpje (824.jpg), Elfenwasplaat (516.jpg), Elfendoekje, Scarlet Elf Cup of Fairy Bath (Rode kelkzwam) (117.jpg), Fairy Purse (Nestzwammetjes), Fairy Umbrella (Wieltje) (525.jpg), Fairy Clubs (Koraalzwammen), Fairy-cake Mushroom (Radijsvaalhoed) (651.jpg), Fairies' Bonnets (Zwerminktzwam) (731.jpg), fairy ring (heksenkring), Boomnimf (Inonotus dryadeus) (350.jpg) en Marasme des Oréades (Marasmius oreades) (523A.jpg), Dryad's Saddle (Zadelzwam) (346B.jpg), Kabouterwasplaat en natuurlijk de vernielzuchtige kabouter Spillebeen (424A.jpg).

 

Duisternis, donder en bliksem

 

- paddenstoelen of "kinderen der duisternis"

- truffels zouden daar ontstaan, waar een blikseminslag aarde en wortels liet samenklonteren.

 

Heksen, magiërs en spoken

 

- Heksenboter (48.jpg), Heksenboleet of Hexenröhrling (769A.jpg), Heksenschermpje, Heksenbezem of Hexenbesen (55.jpg) en heksenkring (34.jpg) (502B.jpg) (523B.jpg), heksenei (419B.jpg) (418B.jpg)

 

- Spook met paraplu (Phallus duplicatus) (844A.jpg)

 

 

De duivel of Satan, saters en de Dood

 

- Duivelsei (419B.jpg) (418B.jpg), duivelsbrood of duivelsgebroed, Duivelsaren (Moederkoren) (172.jpg), Duivelsbroodrussula (599.jpg), Spuwduivel of Duivelssnuifdoos (Lycoperdon)

 

- Satansboleet of Bolet Satan (Boletus satanas) en Saterstoel (Russula)

 

- Doodstrompet, Trompette des morts of Totentrompete (381.jpg) en Dodemansvingers (213.jpg).

 

 

Ook komen naar mythologische, naar bijbelse of religieuze figuren en naar royalty (keizers, koningen en edelen) verwijzende namen voor als:

 

- de door Venus geliefde Adonis in Adonismycena of Mycène adonis (557.jpg) en de Adonistrechterzwam en Venus zelf in Agaric de Vénus (Agaricus heimii)

 

- de Herculesknotszwam of Herkuleskeule en het Herculesplooirokje

 

- Psathyrella caput-medusae (714.jpg) (= Medusahoofd) en Medusenhaupt

 

- de Doolhofzwam (330.jpg) met als geslachtsnaam Daedalea, genoemd naar Daedalus, die werd opgesloten in het labyrint van Knossos, dat hij op Kreta voor koning Minos had gebouwd en waaruit hij later met zelfgemaakte vleugels samen met zijn zoon Icarus wist te ontsnappen

 

- het ons aan het verraad van Christus door Judas, die zich aan een vlier zou hebben verhangen, herinnerende Judasoor (223.jpg)

 

- de drakendoder Sint Joris, naar wiens naamdag (23 april), wat tevens de gemiddelde verschijningsdatum van de Voorjaarsridderzwam is, Saint George's Mushroom of Calocybe georgii (= Calocybe gambosa), is genoemd (469A.jpg)

 

- de Bisschopsmuts of Bischofsmütze, de Kardinaalsbekerzwam en Mönchskopf

 

- de Keizersamaniet, Amanite des Césars of Kaiserling (Amanita caesarea : caesar = keizer), die uitsluitend voor de keizer was bestemd

 

- King Alfred's Cakes of Cramp Balls (Kogelhoutskoolzwam) (209.jpg) : een vroege vorm van norit

 

- de Koningsboleet of Königsröhrling (Boletus regius = koning, koninklijk of vorstelijk) en de Koningsmantel (476A.jpg)

 

- de Pagemantel (632.jpg) en de Ridderzwammen, waarvan de eetbare en smakelijke soorten aan de adel waren voorbehouden, terwijl de Koeienboleet (Suillus bovinus) (785.jpg), oorspronkelijk Koewachtersboleet genoemd, als mindere soort voor de koeherders was bedoeld.

 

Terug naar https://cielen.eu/vakken/wereldorientatie/schimmelkunde.html#linken

 

https://www.cielen.eu