Luc Cielen Lukemieke Ward de Beer De Wingerd Rinkrank Contact Links
 

 

Sterrenbeelden

 

STIER

 


Nederlands          Stier

Latijn                   Taurus

Frans                   Taureau

Engels                  Bull

Duits                    Stier

Italiaans                Toro

Spaans                 Tauro

Portugees             Tauro

 


 

Sterrenbeeld Stier. De zon doorloopt dit sterrenbeeld - van rechts naar links op de tekening - tussen 15 mei en 21 juni. Klik op de afbeelding voor de originele grootte.

 

 

 

 

 

 

 

 

Sterrenbeeld Stier: locatie van de sterren binnen het beeld. Tekening gebaseerd op Johann Bode (Uranographia 1801) en Samuel Leigh (Urania's Mirror 1823).  Klik op de afbeelding voor de originele grootte.

 

 

 

 

 

 

 

 


 

Uit Johann Bode's Uranographia 1801: de sterrenbeelden Tweelingen en Stier

 

 

De Stier in de Griekse mythologie

 

Poseidon, de god van de zee, had bij Libya de tweeling Agenor en Belos verwekt. Toen hij volwassen was, verliet Agenor het land en vestigde zich in de streek die toen Kanaän heette, en onder die naam ook via de Bijbelse verhalen enige bekendheid verwierf. Daar huwde hij Argiope. Zij kregen vijf zonen: Cadmus, Phoenix, Cilia, Thasus en Phineus. Eén dochter hadden ze ook: Europa.

 

Cadmus zal de stichter worden van de Griekse stad Thebe.

Phoenix wordt de stamvader van de Phoeniciërs (Feniciërs of Puniërs).

Cilia geeft zijn naam aan de Klein-Aziatische streek Cilicië.

Thasus geeft zijn naam aan het schiereiland Thasos tussen de Zee van Marmara en de Zwarte Zee.

Phineus was een ziener, die echter zijn zienersgaven misbruikt had en daarvoor door Zeus gestraft werd: de Harpijen verpestten zijn eten en zijn leven, en hij leed vreselijke pijnen. Aan zijn lijden komt pas een einde als de Argonauten de Harpijen op de vlucht jagen. De enige dochter, Europa, zal haar naam verbinden aan een werelddeel.

 

Agenor werd koning over de landstreken rondom de steden Sidon en Tyrrus, die dankzij de purperslakken tot grote rijkdom waren gekomen. In zijn burcht groeide Europa op.

 

Reeds als jong meisje was zij de lieveling van iedereen. Zij was bijzonder mooi en bevallig, was vriendelijk en lief. Iedereen werd door haar verschijning bekoord, zo ook de hoogste der goden, Zeus.

 

Bij een van de vele wandelingen die Europa met haar vriendinnen langs de zee maakte, waarbij ze nu en dan bloemen plukten en bloemenkransen vlochten en daarmee getooid reidansen hielden, had Zeus haar opgemerkt. Hij was ogenblikkelijk ten zeerste ingenomen met haar schoonheid en kon zijn ogen niet meer van haar afwenden. Eros had Zeus heimelijk met zijn pijlen getroffen, waardoor bij Zeus een hevig verlangen naar dit meisje werd opgewekt.

 

Zeus riep zijn bode Hermes en gaf hem de opdracht om naar de aarde af te dalen en zich te begeven naar de landstreek van koning Agenor: "Daar is de kudde van koning Agenor, zij graast op de heuvels, niet ver van de burcht, dicht bij de zee. Ga erheen in de gedaante van een herder en drijf de kudde naar de weiden bij de zee."

 

Amper was Hermes vertrokken of Zeus daalde zelf ook af naar de aarde en nam de gestalte aan van een glanzend witte stier. De vacht blonk in het hevige zonlicht en straalde als goud. De horens waren zo kunstig gedraaid als waren ze door een kunstenaar vervaardigd en in het midden van de kop was er een bles in de vorm van een maansikkel. In die gedaante begaf Zeus zich tussen de kudde van koning Agenor. Hermes dreef de kudde langzaam in de richting van de weiden die van de heuvel naar de zee afdaalden.

 

 

Diezelfde ochtend was Europa vroeg opgestaan. Zij was wakker geworden van een droom. Twee vrouwen waren haar in die droom genaderd. De ene was oud en tamelijk donker van huidskleur. Zij was moederlijk en bezorgd, haar naam was Azië. De andere was blank en jong. De jonge kwam naar Europa en greep haar vast. Ze rukte en trok om Europa naar zich toe te halen, maar de oude wijze en vriendelijke vrouw beschermde haar. Maar wat Azië ook deed, ze kon niet beletten dat de jonge vrouw Europa naar zich toe trok. Daarop was Europa wakker geworden. Ze zweette en kon daarna de slaap niet meer vatten.

 

Lange tijd lag ze wakker voor zich uit te staren in het duister. Toen eindelijk de ochtend aanbrak was Europa opgestaan en naar buiten gegaan. Ter verstrooiing had ze al vele bloemen geplukt, hyacinten, lelies en vele andere. Daarmee had ze bloemenslingers gemaakt.

 

Toen de vriendinnen haar op de weide vonden, kwamen ze bij haar. Ze wilden samen met haar zingen en dansen, maar Europa had er geen zin in. Toen de meisjes echter aandrongen en zelf aan het dansen gingen, kon Europa zich niet langer bedwingen. Ze piekerde niet meer, maar gaf zich over aan dans en spel en het vrolijke, onschuldige spel kon haar helemaal opbeuren. Weg was de droom; weg de deprimerende gedachten. De zon scheen, de wereld was mooi. En daar in de verte zag ze de kudde van haar vader, begeleid door een van de herders. Snel viel het haar op dat daar in de kudde een stier was die onvoorstelbaar mooi was. Dat trok haar aandacht. Ze leidde de meisjesgroep in de richting van de herder, die op zijn beurt haar tegemoet kwam en de kudde haar kant op dreef. Ten slotte liet hij de kudde rustig grazen en de prachtige witte stier legde zich in het gras om te herkauwen.

 

Europa en de meisjes naderden de stier. Hij bleef rustig liggen. Europa kwam dichterbij, de meisjes volgden haar. Ze streelde de sterke kop van het dier, woelde met haar vingers door de haren die maanvormig over de kop vielen en merkte dat de stier haar gewillig liet begaan. Er ging geen enkel teken van gevaar van hem uit. Daardoor gesterkt nam Europa de bloemenkrans van haar hoofd en hing hem rond een van de horens. De meisjes volgden haar voorbeeld en versierden de stier met hun eigen bloemenkransen. De stier loeide zacht van behagen en stekte zich nog verder uit in het gras. Hij hief zijn kop op, keek achterom als wilde hij tegen Europa zeggen: "Klim maar op mijn rug". De meisjes hadden het gemerkt en moedigden Europa aan.

"Hij is zo tam, klim maar gerust op zijn rug," zeiden ze.

 

Europa ging als een amazone op de rug van de stier zitten. De stier lag doodstil neer, hij verroerde niet, bevreesd als hij was dat Europa weer weg zou gaan. Het was een prachtig gezicht. De fiere prinses zittend op de rug van zo’n machtig dier. De meisjes om haar heen dansten en juichten. De stier sloot de ogen.

 

Langzaam, heel langzaam en uiterst behoedzaam kwam de stier recht. Europa hield zich vast aan de met bloemen versierde horens. Toen stond de stier helemaal recht, de kop fier omhoog, temidden van de kring dansende meisjes. Hij bewoog heel rustig en ontspannen. Hij richtte zijn kop voorzichtig naar links, dan naar rechts, en voelde hoe Europa de horens stevig vasthield. Europa lachte om haar eigen moed, om de spanning van dit heerlijke moment.

 

Toen stapte de stier heel behoedzaam voorwaarts. De kring van meisjes ging uiteen. Ze wierpen bloemen naar de stier. Europa zat rustig en ontspannen op de rug. De stier bewoog zo gracieus dat ze niet geschokt werd. De stier volgde de dansende meisjes. In een grote kring ging het, langzaam de heuvel af. Opeens hield de stier halt, een kort moment slechts. De kop ging achterover en hij loeide. Van schrik stoven de meisjes alle kanten uit. Europa lachte, en haar stem klonk boven het loeien van de stier uit. Toen bleven de meisjes staan en keken om. Ze zagen hoe de stier met Europa op zijn rug nu verder de heuvel afliep. Majestatisch was de gang van het dier. Maar al snel veranderde zijn stappen in lopen. Snel en sneller ging het naar beneden. De lange haren van Europa wapperden achter haar. De bloemen aan de horens raakten los en dwarrelden om het tweetal heen. Het was een onvoorstelbaar mooi beeld. De meisjes volgden op een afstand; ook zij liepen, maar niemand van hen kon de stier inhalen. Ze zongen en juichten nog. Maar opeens bleven ze staan. Hun gezang stierf weg. Het dansen stokte. De stier liep zo snel, dat hij nooit nog tijdig zou kunnen stoppen bij de zee.

 

Een weinig later zagen ze hoe het water hoog opspatte. De stier was in de zee gegaan, met Europa op zijn rug. De meisjes konden niet meer zien hoe Europa er aan toe was. Vol schrik had ze zich nu aan de horens vastgeklampt. Het water klotste en spatte om haar heen, maar wonderlijk genoeg viel niet één druppel op haar. Ze trachtte om te kijken en toen haar dat eindelijk lukte stelde ze tot haar ontzetting vast dat de stier verder en verder de zee in zwom. Zonder vaart te minderen. Met vaste slagen van de poten zwom de stier. Verder en verder naar het westen. Niets hield hem tegen. Europa wilde schreeuwen, maar er kwam geen geluid over haar lippen. Angst beklemde haar volledig. Ze zag niet meer, ze hoorde niet meer, ze dacht niet meer. Ze moest zich overgeven aan wat met haar gebeurde.

 

De hele dag zwom de stier verder, ook de nacht en de daaropvolgende dag. Toen kwamen ze bij een eiland. Daar ging de stier aan land. Europa was uitgeput. Ze trilde op haar benen toen ze eindelijk de vaste grond onder haar voeten voelde. Het leek zo onwerkelijk wat met haar gebeurde. Ze legde zich neer op het hete zand. Toen verloor ze het bewustzijn.

De zon ging onder. Bloedrood, ver weg in de blauwe zee.

 

Toen Europa opkeek was de stier weg, maar naast haar stond de mooiste man die zij ooit in haar leven had aanschouwd. Sterk en groot, fors gebouwd. Als een god was hij, stralend en licht.

Hij leidde Europa tussen de wilgenbosjes, dicht bij een koel, klaterend beekje. Daar nam hij haar en schonk haar zijn goddelijk zaad. Hij liet een diepe slaap over haar komen.

 

Toen Europa de volgende ochtend wakker werd, bevond zij zich helemaal alleen op het strand. Droefheid overviel haar en moedeloosheid. Nu was ze ver weg van haar geboorteland, alleen op een vreemd eiland. Hoe moest het nu verder met haar? Ze zette zich moedeloos neer en weende. Met haar blanke handen bedekte ze haar gelaat. Haar haren vielen verward over haar handen en schouders.

Opeens hoorde ze een wonderlijk zachte en lieve stem. Ze keek op. Naast haar stond Aphrodite. Ze troostte Europa.

"Vrees niet, Europa. Jij was de uitverkorene van de hoogste der goden. Hij heeft je naar hier gevoerd, want jouw lot zal vanaf nu met dit werelddeel verbonden blijven. Het zal jouw naam dragen en uit jou zal een machtig koningshuis voortkomen. Zo heeft Zeus het gewild. Schik je in alles wat hij met je voorheeft."

Toen verdween Aphrodite, maar haar zilveren lichtglans bleef nog lang over de zee hangen.

 

Het kind dat negen maanden later uit Europa werd geboren zal later koning Minos worden. Hij zal de grote burcht bouwen en het labyrint in Cnossus. Later zal Europa ook nog de moeder worden van Rhadamanthus, die koning zou worden over Phaistus. Maar Minos zal Rhadamanthus van het eiland verjagen.

 

Het eiland waarop Europa werd gebracht was Kreta, de geboorteplaats van Zeus en het eiland waar de eerste Europese cultuur tot stand kwam.

 

Uit Johann Bode's Uranographia 1801: het sterrenbeeld Stier

 


 

In een andere versie van deze mythe wordt verteld hoe Zeus Europa op Kreta in de gedaante van een adelaar verkrachtte.

 


 

De Stier in Mesopotamië en Perzië

 

In het Gilgamesjepos is te lezen hoe Gilgamesj en Enkidu de hemelstier doden.

 

Toen Gilgamesj en Enkidu de bewaker van het heilige woud, Humbaba, hadden gedood, keerden zij terug naar Uruk. Het volk verzamelde zich om de helden te vieren. Gilgamesj trok zijn koninklijke gewaden aan en zette zijn kroon op. Toen verscheen Isjtar aan hem. Zij was verliefd op Gilgamesj en wilde hem tot haar echtgenoot maken, maar Gilgamesj  weigerde en wees haar op haar verderfelijke praktijken.

Isjtar was woest en stuurde de Hemelstier om Gilgamesj te treffen. Ze leidde de stier van de stadspoort naar de rivier. Toen de stier snoof, ontstond er een kuil waarin honderd mannen van Uruk de dood vonden. Toen hij een tweede keer snoof ontstond er een gat waarin tweehonderd mannen dood neervielen. En toen hij de derde keer snoof, kwam er een gat in de aarde waarin driehonderd mannen de dood vonden.

De stier rende toen briesend op Enkidu af en wou hem op de horens nemen. Maar Enkidu sprong op de rug van de stier en pakte hem bij de horens. Met de staart sloeg de stier Enkidu van zich af, maar deze greep nu de stier bij horens en staart vast en hield hem in bedwang. Gilgamesj stak de stier dood. Toen rukten Gilgamesj en Enkidu het hart uit de stier en offerden het aan Sjamasj.

Enkidu scheurde de rechterdij van de stier af en wierp die naar de woedend krijsende Isjtar die hem vervloekte.

Enkidu zal korte tijd later sterven, waarna Gilgamesj, geconfronteerd met het onherroepelijke van de dood, op zoek gaan naar het eeuwige leven.

 

 

Gilgamesj en Enkidu doden de hemelstier.

 

De strijd met de stier vinden we terug in de Mithras (Mithra)-cultus, die rond het begin van de jaartelling zeer verspreid was binnen het Romeinse Rijk.

 

Mithras doodt de stier.

Mithrasaltaar in San Clemente, Rome

 


 

Manasse is Stier  in de Bijbel

 

Reeds in Egypte werd het Israëlitische volk gerangschikt naar de afkomst van de twaalf stammen, die verband hielden met de twaalf zonen van Jakob. De stam van Levi echter werd, naar de wens van Jakob, verdeeld over de andere stammen. In de plaats daarvan kwam de stam van Manasse, de oudste zoon van Jozef die zelf de elfde zoon was van Jakob.

 

Kort voor zijn dood wil Jakob, die naar Egypte is geëmigreerd, zijn zegen uitspreken over zijn zonen, en over de twee oudste zonen van Jozef.

 

Genesis 48, 8-22

Bij het zien van Jozefs beide zonen vroeg Israël: 'Wie zijn dat?' Jozef zei tot zijn vader: 'Dat zijn de zonen die God mij hier gegeven heeft.' Jakob zei: 'Laat ze bij me komen, ik wil hen mijn zegen geven.' Jakobs ogen waren van ouderdom zo zwak geworden dat hij niet goed meer kon zien. Toen Jozef hen bij hem had gebracht, kuste en omhelsde hij hen. Jakob sprak tot Jozef: 'Ik had niet kunnen vermoeden dat ik je nog zou terugzien; en nu laat God mij ook nog je kinderen zien.'

Toen verwijderde Jozef hen van zijn vaders knieën en boog met zijn gezicht tot op de grond. Daarop nam Jozef met zijn rechterhand Ephraïm vast - voor Jakob was dat links - en met zijn linkerhand Manasse - voor Jakob was dat rechts. Zo bracht hij beiden tot vlak bij hem. Toen strekte Jakob de rechterhand uit en legde die op het hoofd van Ephraïm, ofschoon hij de jongste was; en zijn linkerhand legde hij op het hoofd van Manasse, ofschoon Manasse de eerstgeborene was; hij kruiste dus zijn handen. Toen zegende jij Jozef en sprak: 'De God naar wie mijn vaderen Abraham en Isaak hun schreden gericht hebben, de God die mij mijn leven lang tot op heden geweid heeft, de engel die mij verlost heeft uit alle nood, moge deze jongens zegenen. Moge in hen mijn naam en de naam van mijn voorvaderen Abraham en Isaak voortleven, mogen zij talrijk worden in dit land.'

Toen Jozef merkte dat zijn vader de rechterhand op het hoofd van Ephraïm gelegd had, vond hij dat verkeerd; hij greep de hand om ze van Ephraïms hoofd te verwijderen en ze op het hoofd van Manasse te leggen. Hij zei tot zijn vader: 'Niet zo, vader, want dit is de oudste; op zijn hoofd moet u uw rechterhand leggen.' Maar zijn vader weigerde en zei: 'Ik weet het mijn zoon, ik weet het. Ook hij zal tot een volk uitgroeien en groot worden, maar zijn jongere broer zal groter zijn dan hij, en zijn nageslacht groeit uit tot een menigte volken.' En hij sprak op die dag deze zegen over hen uit: 'Met jouw naam zal Israël zegen afsmeken en men zal zeggen: God make u gelijk aan Ephraïm en Manasse.'

Zo plaatste hij Ephraïm vóór Manasse.

Nu zei Jakob tot Jozef: 'Ik ga sterven; God zal je beschermen en je naar het land van je vaderen terugbrengen. Aan jou geef ik iets meer dan aan je broers: een bergrug die ik met zwaard en boog op de Amorieten veroverd heb.'(1)

 

 


 

De Stier in de christelijke hemel

 

Julius Schiller: Stier = Andreas

 

Het sterrenbeeld Stier kreeg ook een christelijke variant. Het is de apostel - alle sterrenbeelden van de dierenriem zijn apostelen - Andreas (Sint Andries).

 

Wie was Andreas?

Hij was de broer van Simon, die later Petrus genoemd werd. Hij was net als Petrus

visser. Andreas was in contact gekomen met Johannes de Doper en een leerling van hem geworden. Toen Jezus bij Johannes kwam, verliet Andreas zijn leermeester en liep achter Jezus aan. Jezus vroeg: "Wie zoekt gij?" Andreas antwoordde: "Ik wil weten waar gij woont." Waarop Jezus zei: "Volg me."

Andreas was het die daarna zijn broer Simon bij Jezus introduceerde.

Het eerste contact duurde slechts één dag en daarna gingen Simon en Andreas weer aan het werk. Maar op een dag zag Jezus hen vissen en zei: "Ik zal van u vissers van mensen maken." Daarop lieten zij hun netten in de steek en bleven als leerlingen bij Jezus.

Na Jezus’ dood predikte Andreas bij de Scythen en stierf daar de marteldood aan een X-vormig kruis. Zo’n kruis wordt nog steeds gebruikt bij de spoorwegen als verkeersteken bij een overweg.

In 357 werd zijn lichaam overgebracht naar Constantinopel en enkele relikwieën kwamen enkele jaren later in Schotland terecht. Bij de kerk waarin de relikwieën bewaard werden ontstond de stad St.-Andrews. Nog steeds is hij de beschermheilige van Schotland.

Andreas is ook in onze streken een populaire heilige. Zijn naam is nu wat minder modieus, maar er zijn toch nog heel wat mensen die André of Dré of Dries heten. In de iconografie wordt Andreas steeds afgebeeld met het X-vormige kruis. Daaraan is hij te herkennen.

 

 

Julius Schiller. Andreas als het sterrenbeeld Stier

Attribuut van Andreas: het sint-andrieskruis ofte kruis in X-vorm

 

Meer over de heilige Andreas op www.cielen.eu

 


 

 

Andreas in het Laatste Avondmaal van Leonardo da Vinci

 

Andreas

Klik op de afbeelding om het volledige fresco te zien.

 


 

 

Ster en steen

 

Op de borstplaat van de Israëlische hogepriester waren 12 stenen bevestigd. Die correspondeerden met de 12 zonen van Jakob en daardoor ook met de 12 sterrenbeelden van de dierenriem.

 

Exodus 39, 8-14

Een kunstenaar maakte van hetzelfde materiaal als de efod de orakeltas: van gouddraad, paarse, karmijnrode en scharlaken wol, en van getwijnd linnen. Ze was vierkant als het doek dubbelgeslagen werd, een span lang en een span breed, en bestond uit twee stukken. Ze werd bezet met vier rijen edelstenen: een smaragd, een topaas en een robijn vormden de eerste rij; een karbonkel, een saffier en een jaspis de tweede rij. Op de derde waren een hyacint, een agaat en een amethist bevestigd. De vierde bevatte een chrysoliet, een kornalijn en een onyx. Ze waren gevat in gouden zettingen. Er waren twaalf stenen, zoals er twaalf namen zijn van de zonen van Israël. Op iedere steen was de naam van een der twaalf stammen gegraveerd, zoals men dat bij zegels doet. (1)

 

 

 

 

Steen (mineralogie): Robijn (eerste rij, eerste kolom)

De robijn is een  rode variëteit van het mineraal korund, een van de kostbaarste edelstenen.

De link met het sterrenbeeld is hypothetisch. Er zijn in de literatuur linken met andere stenen te vinden.

Robijn

 


 

 

De helderste sterren van de Stier

 

 

Op het kaartje zijn slechts de belangrijkste sterren van de Stier te zien. Linksonder van de Stier staat het sterrenbeeld Orion, linksboven vinden we de Tweelingen. Rechtsboven staat Ram.

De grote ronde witte vlek midden in het kaartje is de helderste ster van de Stier. Het is Aldebaran, het oog van de stier, al beschouwden enkele astronomen het eertijds ook als het hart. De twee lijnen die naar links wijzen, monden uit bij de twee sterren die de punten van de horens aanduiden.

De hele figuur is ook gekend onder de naam Hyaden en bevat alle sterren van de kop van de stier. Zes van de zeven sterren zijn duidelijk zichtbaar. Bovenaan rechts staat een kleine sterrenhoop, de Plejaden of Zevengesternte.

 

De Hyaden waren in de mythologie halfzusters van de Plejaden en samen vormden ze de 14 Atlantiden of dochters van Atlas. Deze sterren werden ook beschouwd als de Dodoniden, dochters van Dodona, aan wie Zeus opdracht gaf om de jonge Bacchus te voeden. Deze sterren werden wel meer in verband gebracht met voedzame vloeistoffen. Sommigen noemden deze sterren trouwens de Natte Dochters. Dat hangt samen met een ander mythologisch verhaal waarbij deze sterren worden voorgesteld als de zusters van Hyas, die bij een jachtpartij werd gedood. Zijn zeven zussen bleven eeuwig over hem treuren en al wenend veranderden ze in sterren.

Als de Hyaden ‘s avonds zichtbaar worden in november en ‘s morgens nog aan de hemel staan in mei, valt dat samen met regenrijke dagen. Vandaar dat de Hyaden in verband gebracht worden met die regen. De Romeinen noemden hen ook Pluviae (= regenbrengers). Trouwens ook de Griekse naam duidt op regen: "huein" is het Oudgriekse woord voor regenen.

De zeven sterren van dit sterrenbeeld zijn dan wel zeven dochters van Atlas, maar de namen van die dochters corresponderen niet met de sterren.

De namen zijn:

Aesula,

Ambrosia,

Dione,

Thyene,

Eudora,

Coronis

Polyxo.

 

Het Oog van de stier

De helderste ster van deze constellatie is onder de naam Aldebaran bekend geworden. Het is een fel fonkelende roodachtig gloeiende ster. De naam heeft niets te maken met de dochters van Atlas, maar verwijst naar het Arabische woord Al Dabaran, wat wil zeggen: de Begeleider. Het is namelijk de ster die de groep van de Plejaden begeleidt. Oorspronkelijk werd de naam gegeven aan de hele groep van zeven sterren en werd Aldebaran aangeduid als Na’Ir als Dabaran: de heldere ster van de Begeleider. Nu worden de zeven sterren van de Begeleider oftewel Hyaden beschouwd als het voorhoofd van de stier.

 

De punt van een horen

De tweede helderste ster of Bèta Tauri is de bovenste ster van de horens, op het kaartje links bovenaan. Ze heet Nath, wat wil zeggen: punt van de horen. Het eigenaardige aan deze ster is dat ze tot twee sterrenbeelden gerekend wordt. Hier, in dit sterrenbeeld, is het de hoogste ster links. Maar ze behoort ook tot het sterrenbeeld Voerman, waarvan ze de laagste ster is.

In Indië was dit een heel belangrijke ster, vermits zij de god Agni, god van het vuur, vertegenwoordigde.

 

Nog een punt van een horen

De tweede horen is de ster Dzèta Tauri. Daar vlakbij is door een sterrenkijker de Krabnevel te zien. Het is het eerste Messierobject, de eerste beschreven sterrenhoop die niet met blote oog te zien is. Hij is door Messier ontdekt in 1758.

 

Zeven dochters van Atlas

Rechts boven Aldebaran staat het Zevengesternte of Plejaden. Dit is een sterrenhoop die goed met het blote oog is te zien.

Het zijn de zeven dochters van Atlas en Pleione:

Elektra,

Kelaino

Taugetè.

Halkuonè,

Maja

Meropè

Steropè

De vader, Atlas, had in de strijd der Titanen de zijde van de verliezers gekozen en werd door Zeus daarom gestraft. Hij moest de hemelkoepel op zijn schouders dragen.

De moeder, Pleione, was de dochter van Oceanus en Thetys.

Waarom deze dochters aan de hemel staan? Ze werden achtervolgd door de jager Orion - die hen ook aan de sterrenhemel dicht op de hielen zit - maar Zeus veranderde hen in duiven en plaatste hen later als sterren aan de hemel.

Volgens een andere legende waren ze zo bedroefd over de dood van hun zussen, de Hyaden, dat ze zelfmoord pleegden, waarop ze als sterren aan de hemel werden geplaatst.

De naam van dit sterrenbeeld leeft nog voort in het automerk Subaru. Het symbool van dit automerk is het Zevengesternte en wordt nog op het front van elke auto van dit merk afgebeeld.

 

De sterrengroep der Plejaden die zich in het sterrenbeeld Stier bevindt, is genoemd naar Pleione, een Oceanide (dochter van Oceanus). Zij was gehuwd met Atlas en kreeg zeven dochters. Een van die zeven heette Elektra. Die was de moeder van twee zonen: Jason en Dardanus. Door een van hen is dit sterrenbeeld dan ook verbonden met de grootste en meest bekende - dank zij Homerus - heldensage uit de oudheid: De Trojaanse Oorlog. Hoe zit het in elkaar?

 

Elektra had een kortstondige verhouding met Zeus en was daardoor moeder geworden van Jason en Dardanus.

Over Jason is de geschiedenis vrij kort: hij geraakte verliefd op de hoge godin Demeter en viel haar voortdurend lastig (hij was duidelijk een stalker). Demeter kon het niet langer aanzien en vroeg Zeus om hulp. Zeus slingerde zijn bliksem naar zijn bloedeigen zoon en doodde hem.

Dardanus was ontroostbaar over het verlies van zijn broer.

De tranen vloeiden dus niet alleen bij Hyaden en Plejaden: het sterrenbeeld Stier zit vol van tranen, het is een echt regensterrenbeeld.

Hij wilde niet in zijn eigen land blijven, want hij werd er voortdurend geconfronteerd met de plaatsen waar hij samen met zijn broer gelukkig was geweest. Hij stak de zee over en landde aan de Aziatische kust, daar waar de rivieren Simois en Scamander samen in zee uitstromen. In de verte zag hij het hoge Idagebergte, waar de rivieren vandaan kwamen en tussen die bergen en de zee was de grote vlakte waarover koning Teucer (afkomstig van Kreta) heerste.

 

Dardanus werd door de koning als een hoge gast ontvangen, kreeg een stuk land om te bewerken en kreeg een dochter van Teucer tot vrouw. In de uitlopers van het gebergte stichtte hij zijn stad en allen die daarheen kwamen om er te wonen werden later Dardaniden genoemd en het land noemde men Dardania.

Toen Dardanus stierf volgde zijn zoon Erichthonius hem op.

 

Erichthonius werd op zijn beurt opgevolgd door zijn zoon Tros, die zijn naam aan het omringende land gaf, dat sindsdien Troas heette. De hoofdstad werd ook naar hem genoemd : Troje. Van toen af noemde men dit volk Trojanen, en die naam is tot op onze dagen bekend gebleven.

Volgens de legende stammen van de Trojanen ook de Romeinen af - dat beschrijft Vergilius in zijn werk over Aeneas, de stamvader van de Romeinen.

 

De zoon van Tros was Ilos.

Deze was heel knap in het worstelen. Toen hij in het naburige Phrygië eens meedeed aan een worstelwedstrijd en deze won, kreeg hij vijftig jonge mannen en vijftig jonge vrouwen ten geschenke van de Phrygische koning. Deze gaf hem ook een koe, met daarbij de raad dat hij zijn stad moest stichten op de plaats waar de koe zich zou neervlijen. Huiswaarts kerend volgde Ilos dus de koe, ze legde zich neer op de plaats waar zijn vader Tros de stad Troje had gebouwd, dicht bij zijn eigen huis. Dus bouwde Ilos zijn burcht op die plek. De burcht werd naar hem Ilion genoemd en de mensen gebruikten op den duur de namen Troje en Ilion door elkaar. Bij Homerus vinden we de naam Ilion voor deze stad, en afgeleid daarvan heet zijn werk ook de Iliados.

 

Ilos bouwde zijn burcht echter niet zonder zijn vader Zeus daarin te kennen. Hij bracht dus eerst een offer en als teken dat Zeus akkoord ging met de onderneming liet hij uit de hemel een beeld van zijn goddelijke dochter Pallas Athena vallen. Om die reden noemden de Trojanen dit beeld ook wel Palladion. Het werd dicht bij de burcht opgesteld en Athena werd de patrones van de stad. De zoon van Ilos heette Laomedon. Diens zoon was Priamos, en diens zoon was Paris, die de oorzaak zal zijn van Trojes ondergang.

 

 


 

Astronomie: de zon vertoeft  in het sterrenbeeld Stier van ± 15 mei tot ± 21 juni.

Astrologie: de zon vertoeft in het sterrenbeeld Stier van ± 21 april tot ± 20 mei

 


 

Het sterrenbeeld Stier aan de hemel vinden.

 

De meest geschikte tijd is 's avonds in herfst en winter (oktober, november, december, januari, februari)

 

Het sterrenbeeld Stier vinden. Klik op de afbeelding voor een vergroting.

 

De blauwe lijnen zijn hulplijnen om het sterrenbeeld te vinden vanaf de omringende sterrenbeelden.

 


 

Het symbool van Stier is    


 

 

 

(1) Teksten overgenomen uit: De Bijbel uit de grondtekst vertaald. Willibrordvertaling. Katholieke Bijbelstichting Boxtel. 1987 en 1995 en De Nieuwe Bijbelvertaling, complete katholieke editie met inleidingen, Katholieke Bijbelstichting 's Hertogenbosch, Vlaamse Bijbelstichting, Leuven. 2005

 

 

 

De namen van de sterren in de belangrijkste sterrenbeelden

Een beknopt overzicht van de sterrenbeelden die in de lessen astronomie aan bod komen

 

28/10/07

 

cielen.eu 10-08-2007